भारत यात्राको एक झल्को , सिक्नु छ धेरै ।।

लापर्बाहिको न्वारन ।
रोग निदान नहुँदाको चिन्ता ।  भर्ना गरिएका बिरामीको सुधार हुने आशा ।  हाँसेर दिब्य स्वच्छ मुस्कानले बिदा गर्ने प्रयास ।  यी  सबै बिरामीप्रतिको चासो र समर्पण ।  तर कहिलेकसो त रोग नै अप्ठ्यारो र मायाबी लाग्छ ।  निदान गर्नै मुस्किल । निदान गरेको पनि छद्मभेसी रोग पर्ने ।  नचाहँदा पनि यमपासमा परि  नै हाल्छन् कहिले कसो ।  अनि न्वारन गर्न अाइपुग्छन्  टाठाबाठाहरु " लापर्बाही " ।  फिँजिन्छ यो न्वारन गरिएको शब्द हावासरी ।  एक हूल जम्मा हुन्छन् रमितेहरु  ।  सुरु हुन्छ आक्रोश र तोड्फोड्  ।  उता हतास एक्लो डाक्टर  थाप्लोमा हात राखेर कुनामा ज्यान जोगाउन बसेको ।  कठै !

ए हजुर ।  लापर्बाहीको न्वारन गर्ने पन्डितहरु ।  ज्ञान र बिबेकको नयन खोल ।  प्रत्यक क्षण चलायमान यो अद्बुत शरीरको  सम्रचना बुझ्न् त्यति सजिलो छैन ।  गणितिय  अनुक्रम र फर्मुलामा रोग पूरा चल्दैन ।  लापर्बाही सर्बब्यापी छ ।  तर न्वारन केबल बिरामी ,डाक्टर र अस्पतालको प्रसँगमा मात्र अत्याधिक प्रयोग हुन्छ ।  मैले त धेरै ठाउँ लापर्बाही महसुस गर्छु ।

खाल्डा नभएका बाटो शायद बिरलै होलान्   ।  बाटो बनाएको एक बर्ष नहुँदै खाल्डा  धेरै हुनु भ्रस्टाचारको सूचक मान्न मिल्छ कि मिल्दैन । लापर्बाही होला कि नहोला ।  खाल्डामा  लापार्बाही देखेर आन्दोलित भएको त्यती सुनिँदैन । बसन्त रितु छोडेर  बर्षा रितुमा बिकासका कामहरु  गर्न तात्तिनु लापर्बाही मान्ने कि नमान्ने ? खरिद गर्दा कमसल सामान खरिद गरेर प्रयोग गरेको केही दिनमै बिग्रियो भने लापार्बाही हैन  र ? पैदल यात्री हिंड्ने पेटी नभएर कतै दुर्घटना हुनुलाई राज्यको लापर्बाही मान्ने कि नमान्ने ! अनाबस्यक रुपमा मेडिकल कलेज खोलेर चिकित्सा शिक्षालाई गुणस्तरीय बनाउनुको साटो धराशायी बनाएर उत्पादित डाक्टर र स्वास्थ्यकर्मीs कमसल हुनुमा राज्यको लापर्बाही नहोला र ? शिक्षामा कमसल सद्भाव नभएको शिक्षक राख्नुलाई लापर्बाही नभने के भन्ने ? आफ्नो जिम्मेवारीको उचित समयमा उचित तरिकाले पूर्ण  रुपमा पालना नगर्नुलाई लापर्बाही भन्ने हो भने त लापर्बाही ब्याप्त छैन र ?

यी त भए बिबिध क्षेत्रका लापार्बाहिका नमूनाहरु ।  अब हाम्रा बिरामीहरुको पनि लापर्बाहिको लेखाजोखा गर्ने हो कि ।  उच्च  रक्तचापका  लक्षण देखा त्यति पर्दैन ।  प्रेस्सर्  २२०/ १३० भएर पनि  सामान्य ब्यक्तिजस्तो हिंड्डुल गर्ने मान्छे भेट्टिन्छ्न ।  लामो समयदेखि  उच्च  रक्तचाप पालेर बसेका जती सम्झाए पनि करेलाका जुस खाएर ठीक पार्छु भन्ने   " बिढ्वान"हरु एक्कासी पक्षघात भएर अस्पतालमा आए भने त्यो लापार्बाही हुँदैन ! तर लापर्बाही त त्यहि सल्लाह  नमानी मनमर्जिले करेलाका भर पर्ने र औषधी छोड्ने बढाउने, घटाउने गर्ने ब्यक्ती अस्पतालमा  मृत्‍यु भयो भने अस्पातलको लापर्बाही हुन्छ ।  गज्जब छ हाम्रो चेतना ! मधुमेहका (प्रचलनमा  सुगरको रोग ) रोगीको पनि उस्तै हो कथा ।  औषधी सेवन नियमित नगर्ने र सल्लाह नमान्ने बुझाक्कडहरुलाई आफ्नै लापर्बाहीको अन्दाज हुँदैन ।  रक्सी खाएर कालेजो बिग्रिसकेको मान्छेले अवस्था बुझेर पनि रक्सी छोड्दैन भने  राम राम मात्र भन्न सकिने त हो ।

लापार्बाही  सब्दलाई जति हलुका रुपले लिदै  गइएको छ ।  त्यति नै अवस्था बिकराल हुँदै जाने अबस्यम्भाभी छ ।  जे होस् लापार्बाही शब्दले सेवामा खटिएका सम्पूर्ण  स्वास्थ्यकर्मी र डाक्टरलाई   निराश तुल्याएर बिस्तारै जनताबाट टाढै पुर्याउने र अबिस्वासको खाल्डो   गहिरो बनाउँदै  लैजाने निस्चित  छ ।  एक दिन यस्तो आउँछ जुन बेला कसैले पनि बिरामीको उपचार गर्न मान्नेछैनन् ।  त्यो दिन नआओस्  भन्नका लागि मिडियाका आवाजहरु सस्तो लोकप्रियताका लागि नभएर तथ्यका अाधारमा हुनु जरुरि देखिन्छ ।  तर यो पछिल्लो समयमा स्वास्थ्यको क्षत्रलाई निशाना बनाएको महसुस धेरैलाई भएको छ ।  जुन कुराले द्वन्दात्मक स्थिती सिर्जना गरेको देखिन्छ ।  तितोपना बढेको पाइन्छ  ।  शब्दले चोट पुर्याउँछ ।   ।  सब्दले नै सम्मान    पनि दिन्छ ।  सब्दलाई सस्तो हैन वजनदार बानाऔँ ।  यो बिजया दशमीमा मेरो सदिक्षा   ।