Health literature, stories and issues

डाक्टरले पनि विद्यार्थी आइ डि देखाउने ? म पेशाले एक चिकित्सक हुँ । कर्मले पनि चिकित्सक हुँ । अध्ययनले पनि म चिकित्सक हुँ। तर  सधैँको लागि एउटा विद्यार्थी  पनि हुँ । कुनै डिग्रीको कागज लिन बाध्य नहुने गरी विद्यार्थी हुन त मजा नै हुन्छ । तर एक पछि अर्को औपचारिक अध्ययनको दौडले आधा जीवन बितिसकेको कुरो बेलाबेला झल्यास्स हुन्छ । ऐनामा हेर्दा आफ्नो कपाल फुलेको देख्छु । फेसबुकले बेलाबखत सूचना दिन्छ । मेरा  स्कुले साथीहरु कोही उद्धमी देख्छु । कसैलाई कुनै कार्यालयको हाकिम देख्छु । कसैलाई व्यापारी देख्छु । कसैलाई जागिरे देख्छु । तर कसैलाई विद्यार्थी मात्रै  त देख्दिन  !! सधैंजस्तो सामाखुसी चोकमा बिहान ७:४५ मा बस कुर्छु । बसमा चढेर गङालाल अस्पतालको गेट अगाडि झर्छु । सार्वजनिक यातायात आरामदायी नभएपनि यो दैनिक प्रक्रियामा कुनै बेखुसी छैन मलाई । लाग्छ म १८ वर्ष अगाडिको ठिटो केटो हुँ ।  जो काठमाडौको सार्वजनिक यातायातमा यसै गरी पुतलीसडक जाने नेपाल यातायातको खचाखच भिडमा यात्रा गर्थें । त्यो समयमा पनि म आफ्नो परिचयपत्र देखाउँथे । र अहिले पनि देखाउँछु । परिचयपत्रमा फरक केवल...

राज्यको चेतना कता छ ?? पुनः सामाजिक सन्जालमा साथीभाइका हर्षहरु छताछुल्ल पोखिएको देख्न सकिन्छ । उनीहरुको धैर्य र मिहिनेतले प्रतिफल दिएको देख्न पाइन्छ । मार्च १७ को दिनमा धेरै जनाको मन र जीवन उल्लासमय बनेको  देख्न पाइन्छ । कठिन परिश्रम र पढाइले आफूलाई विश्व सामु अब्बल साबित गर्ने ती सबै चिकित्सकहरुलाई मुरी मुरी बधाइ दिनैपर्छ । अमेरिकामा रेजिडेन्सी म्याचिङको नतिजा आएको दिन हो यो । यो नतिजासँगै धेरै अब्बल चिकित्सकहरु आफ्नो सपना पूरा गर्न अमेरिकाको लागि केही समयमा प्रस्थान गर्नेछन् । जसको पक्षमा विपक्षमा विचारहरु पनि सँगै देख्न सकिन्छ सामाजिक सन्जालमा । सामान्य मनुष्यको मनले खुसी खोज्छ । भागवत गीताका प्रवचन सुनेर मात्रै सुख दु:खलाई समान व्यवहार गर्न सक्ने तत्वज्ञान विकास त हुँदैन । किनभने चिकित्सक पनि एक सामान्य मनुष्य नै हो । उसले आफ्नो मिहिनेतको प्रतिफल खोज्छ । आफ्नो परिश्रमको लगानीको नतिजा खोज्छ । । आफूले गरेको परिश्रमको परिणाम सबैले धन, प्रतिष्ठामा खोज्नु स्वभाविक नै हो । अहिले आएर माटोको माया , देशको माया, देशप्रतिको ऋण , आत्मस्वाभिमानजस्ता आदर्शले व्यक्तिको मन थाम्न सक्दैन । कुन...

भुइँमान्छेको पनि अस्पताल: गङालाल अस्पताल । केही वर्ष अगाडि मलाई लाग्थ्यो समयमा उपचार पाउनु भाग्य हो । तर अचेल बुझ्दैछु कि समयमा उपचार प्रदान गर्नु कुनै पनि अस्पतालको क्षमता हो । त्यो संस्थाको कला हो । त्यहाँको नेतृत्वको कार्यकुशलता हो । अन्तत: कुनै पनि संस्थाको कुशल कार्यसम्पादनले सेवा प्रवाहको गुणस्तर निर्धारण गर्ने गर्छ । एक दिनको कुरा हो म एक जना बिरामीको लागि गङालाल अस्पतालको एमर्जेन्सी पुग्छु । त्यहाँ घटित दृश्य मलाई रोचक लाग्छ ।  सहिदको नामबाट राखिएको यो अस्पतालको प्रारम्भिक अनुभवले नै निकै जनप्रेमी प्रतीत भयो । सहिदको नामको पनि सम्मान भएको महसुस गरेँ । सहिदको एउटा सपना भनेको हरेक भुइँमान्छेले पनि समान गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा प्राप्त गरोस् भन्ने पक्कै हुन्छ । सो कुराको एउटा उदाहरण गङालाल अस्पताल रहेछ। कल्पना गर्नुहोस् तपाईँ  कसैलाई चिन्नुभएको छैन । तपाइँ एउटा ग्रामीण परिवेशको भुइँमान्छे हो । नेताहरुको संगत छैन । कोही पनि सानो वा ठूलो ओहदाको डाक्टरलाई चिन्नुहुन्न । कसैलाई भनसुन गर्ने ल्याकत छैन । तपाइँ निकै सामान्य मान्छे हो । यो देशको नागरिक हो । चुनावमा खोजिने फगत ...

ब्रह्मजीलाई फुर्सद हुँदा  ।  कुनै कुराले असाध्यै  मन खाँदा त्यो प्राप्त गर्ने हुटहुटि सबैलाई जाग्दो होला । उदाहरणका लागि मलाई दर्शनशास्त्रका पुस्तकहरुले निकै मन खाने गर्छन्। अध्यात्मिक चिन्तनको बहसमा सहभागी हुन मेरो मन एकाएक उनीप्रति आफै लम्किन्छ ।  कुनै पुस्तक, स्थान , कार्यक्रम , वस्तु आदिले मन खाँदा ती कुरालाई प्राप्त गर्ने हरसम्भव प्रयास गरिन्छ । ती सामान्य लाग्ने चिजहरुको प्राप्त गर्न सफल नहुँदा त मन खिन्न हुन्छ भने जीवन यात्रामा  कोही मन खाएको व्यक्ति आफूसँग हुँदैन भनेर महसुस हुँदा कति छट्पटी हुन्छ होला है ! त्यसमा पनि भित्रबाट नै चिताएको विशेष प्रेमभावना प्रस्फुटन गर्ने साथीले मन चोरेर लैजाँदा कस्ता  मीठा भाव प्रस्फुरण हुन्छन् होला ? तर मिलन नहुँदै छुट्टिनु पर्ने बाध्यता भोग्ने दु:खी मनहरु सार्है पिर्छन् होला है ? जीवनको कुनै समयमा यी प्रश्नका झटारोको पात्र आफै नै बन्नुपर्ने दिन आउँदा मनको भाव छताछुल्ल पोखिनु स्वभाविक नै हो । दुर्लभै पग्लिने आफ्नै मन आज पग्लिँदा आफ्नै मनप्रति नमन छ मेरो । भाग्यमानीलाई मात्रै कुनै  मनोवादविना आफ्नो ...